Onlangs heb ik met Iwanjka – een vriend van mij – een lezing gehouden.
Hoewel ik zijn verhaal al ken, houdt het me geboeid.
Door een opeenstapeling van keuzes die hij niet meer terug kon draaien en omstandigheden die hij niet kon overzien, stortte hij geestelijk in. De waarde van de huizen daalden, verbouwingen waar geen einde aan kwam. Hij voelde zich schuldig naar zijn kind, dat er ook niets aan kon doen. Hij voelde zich niet in staat om zijn dochtertje een sterke basis mee te geven.
Een boerderij, wat een romantisch, vrij beeld gaf, was uiteindelijk een klem geworden.
Zo kwam hij bij de GGZ. Na zijn eerste diagnoses – zwaar overspannen, zwaar depressief en burn-out – bewoog de omgeving zich van hem weg.
Hij was in een soort twilight-zone terechtgekomen, zoals hij het zelf noemt. Door het psychiatrische etiket trokken de mensen om hem heen zich terug. Ze konden hem niet meer helpen, hij was immers ziek. Hij was voer voor de ‘hulpverlening’ geworden.
Er was geen uitweg of zelfs begrip.
Hij nam een overdosis ‘medicatie’ en kwam bij op de PAAZ (psychiatrische afdeling ziekenhuis). Van alles had hij al afscheid genomen; zijn baan, zijn gezin, het leven. Hij was ongebonden, vrij.
Er brak een beetje licht door. Wat hielp was de liefde van zijn naasten, ze waren blij dat hij er nog was.
Nooit meer klem zitten, was zijn voornemen. Hij ging weer leven, kreeg zin om iets te ondernemen. Hardlopen, de natuur in. Hij ging schrijven en een remedie uitwerken om mensen daadwerkelijk te kunnen helen.
Dergelijke ervaringen heb ik ook gehad. Een diagnose kan je tot een paria maken. Het woord ‘ontwikkelingsstoornis’ suggereert al dat het verkeerd is. Ongewenst. Geen basisschool die je meer aan durft te nemen.
Verschillen tussen mensen zorgen voor veerkracht en inzichten, waar anders niemand op kwam. We hebben ‘andersdenkenden’ ook nodig, zodat we niet blindelings een verkeerde weg inslaan met z’n allen. Ze houden je wakker.
Begeleid wonen, waar er geen geestelijke ontwikkeling meer plaatsvindt. Het voelde als een eindstation, al was het maar door de suggestie dat dit het hoogst haalbare is. Het enige waarvoor ik leefde was de vage hoop om met schrijven mijn leven te kunnen veranderen. Als mijn boeken uit zouden komen, dan…
Het was daar niet mogelijk om iemand of zelfs niemand te zijn. Je was een patiënt. Je droeg een stigma en werd ingedeeld in een categorie. Het dossier bouwde zich op.
‘Geef hier uw hoop op‘, zou er boven de deur kunnen staan. Het is een anti-leven plek. Anti-natuur, anti-zelfstandigheid en anti-buitenwereld. Er heerste een dode energie. De omgeving kon bijna niet kunstmatiger. Het was het afvoerputje van de samenleving, voor het ergste vuil.
Mijn boeken kwamen uit en er veranderde wel iets, maar het juk van de instelling kon ik niet van me afwerpen.
Werkelijk zelfstandig gaan wonen is een van de beste beslissingen uit mijn leven. Heel mijn wezen geloofde erin en zo is het ook gegaan. Ook vrienden die achter me stonden maakte het tot een succes.
Ik heb geluk gehad, besef ik. Het kan veel verder gaan. Onlangs las ik een artikel, geschreven door een moeder ‘Newtown: Leven met een kind met Asperger‘.
Citaat: ‘Adam Lanza, de jongen die op 14 december in Newtown zijn moeder en een hele klas doodschoot, had Asperger. Hij was vanaf zijn vijfde al een raar kind. Adam maakte nauwelijks contact, had geen Facebook en was erg op zichzelf, zo vertellen vrienden. Er zijn meer van dit soort schutters, waarbij Asperger wordt genoemd.‘
Deze moeder legt rechtstreeks een link tussen asperger en moord. Als je eigenaardig en op jezelf bent, zou je een potentiële moordenaar en een psychopaat zijn.
Bij Adam Lanza is er geen bewijs voor asperger, het is er gewoon bijgehaald. Er is zeker geen verband tussen autisme en deze slachtpartij. Maar ouders van een kind met het etiketje zullen zich ongerust gaan maken, hoewel de kans dat hun zoon of dochter ook zoiets gaat doen, te verwaarlozen is.
Mijn vrienden met het etiketje autisme zijn integer, gewetensvol en empathisch, eigenschappen die volgens de psychiatrie juist niet bij deze ‘aandoening’ horen. Daarnaast zijn ze behulpzaam en denken mee (in plaats van voor me).
De ‘hulpverlening’ kan excessen als reden gebruiken voor meer macht en geld en mensen eerder opsluiten en ‘helpen’ met intens giftige ‘medicatie’, eenzame opsluiting of door ze vast te binden, totdat de patiënt ziekte-inzicht krijgt.
ADHD, autisme en dergelijke zouden in een zo vroeg mogelijk stadium opgespoord en behandeld moeten worden. Beroepskrachten letten actief op afwijkend gedrag. Er gaan stemmen op om ook kinderen lesmateriaal te verplichten hoe ze ‘ziektebeelden’ als autisme en ADHD kunnen herkennen. Straks kunnen ze elkaar observeren en diagnoses toekennen. Wat voor sfeer krijg je dan?
Als een baby je te weinig aankijkt, weinig brabbelt of op een afwijkende manier speelt volgens het consultatiebureau, kun je al een verwijsbriefje krijgen voor een onderzoek. Uit de samenleving verwijderden, daar komt het vaak uiteindelijk op neer.
Adolf Hitler had ook zijn zondebokken en gaf ook een bepaalde groep mensen de schuld van alle ellende in de wereld. Veel eerder was er de heksenvervolging. Vrouwen die wisten wat de natuur voor je kon betekenen, kregen allerlei misdaden in hun schoenen geschoven. Ook zij zouden gevaarlijk en om van te griezelen zijn.
De moeder is gespitst op kenmerken van de moordenaars en houdt ze onwillekeurig naast de eigenschappen van haar eigen dochter. Uit angst, onzekerheid? Zij heeft het gevoel zich vaak te moeten verdedigen. Mede door haar betoog moeten mensen met de diagnose asperger dit daadwerkelijk.
Ergens heeft ze wel een punt; als je anders bent, word je uitgesloten en dit kan de toestand verergeren. De kinderen komen verder van de samenleving af te staan en verwilderen. Maar hoe zou dat komen? De beeldvorming van autisme schept zeker geen acceptatie en begrip, eerder worden deze mensen met argusogen bekeken.
De jongen ‘Mehmet’ die in het naschrift aangehaald wordt, is dubbel het slachtoffer. Hij groeit op in geweld, is dit als gewoon gaan beschouwen en bakent zijn grenzen af door om zich heen te slaan. In de psychiatrie duikt men met z’n zessen bovenop hem (wat gevaarlijk is, er zijn zo mensen gestikt) en gooien hem zonder pardon in de isoleercel. Hoezo is hij opgebloeid? Is het niet gewoon inschikkelijkheid of is hij lamgelegd met ‘medicatie’?
Ook de definitie van autisme is steeds verder opgerekt. Soms wenste ik dertig jaar eerder geboren te zijn, toen werden alleen ‘zware gevallen’ eruit gepikt. Geen idee hoe mijn leven dan verlopen zou zijn, er zijn zoveel scenario’s. Het zal niet makkelijk zijn geweest, maar het toewerken naar een leven van afhankelijkheid was me bespaard gebleven. De eerste jaren van mijn leven, voordat de psychiatrie in beeld was, zag mijn leven er gewoon uit. Met mijn vader, moeder en broertje. Ook voor de familie was ik gewoon een kind, al had ik mijn trekjes.
Uiteindelijk ben ik nog goed terecht gekomen.
Aan alle ouders: stop met in de verdediging schieten en alle problemen aan de ‘handicap’ van je kind te linken. Zie je zoon of dochter als uniek mens. Iedereen heeft zijn bijzonderheden, kwaliteiten en gebreken. Een diagnose kan ook geen indruk geven van het verdere levenspad van het kind en het gezin. Ieder kind is anders, iedere situatie is anders. Door iemand volledig te accepteren zoals hij is, wordt het leven mooier en meer de moeite waard. De strijd en weerstand zullen grotendeels wegvallen. Is het zo erg als een kind anders reageert dan ‘gemiddeld’? Wat is normaal? Wie bepaalt dit? De maatschappij? Daar zijn we toch allemaal onderdeel van?
Ook aan ‘normale’ kinderen kunnen omstanders zich ergeren, men kan weinig hebben. Mag een kind nog kind zijn?, vraag ik me vaak af.
Deskundigen adviseren vaak om vooral niet mee te gaan in zijn beleving, omdat dit de autistische kenmerken zou versterken. Toch is empathie juist de sleutel om toegang te krijgen tot een andere wereld en om een band op te bouwen. Wanneer een kind zich geliefd en geaccepteerd weet, interesses kan delen en op z’n gemak is, zal het juist beter gedijen dan wanneer het moet leven op een manier die niet bij hem past.
Zou je een vis beoordelen op zijn vaardigheden om in een boom te klimmen?
Bronnen:
Diagnose Levensklem – Iwanjka Geerdink.
politiek.dejaap.nl – Newtown: Leven met een kind met Asperger
Is vroege opsporing van autisme wenselijk? (door Ninne Jeucken en Maud Radstake)
Comments are closed.