Omdat ik al jaren interesse heb in menselijke relaties en hoe belangrijk verbondenheid is, is het misschien geen toeval dat een vriend me op een artikel wees (Medisch Dossier – Samen Sterk (De groep als medicijn, november 2014):
Uit een onderzoek blijkt dat Japanners gemiddeld de hoogste levensverwachting hebben, terwijl bijna alle mannen daar roken. Japan kent het hoogste percentage honderdjarigen.
Ook komen er relatief weinig hart- en vaatziekten voor.
12.000 Japanners zijn gevolgd, waarvan een deel is geëmigreerd naar (onder andere) Californië.
Onder de traditionele Japanners, die een hechte familieband in ere hielden, kwamen niet meer hartaanvallen en dergelijke voor dan onder de thuisblijvers. Echter degenen die het jachtige, individualistische westerse leven aannamen, hadden drie tot vijf keer zoveel kans op een hartaanval.
Alleen het wennen aan een ander land, kon niet het verschil verklaren. Zelfs het dieet dat ze volgden hield weinig verband met de kans om ziek te worden.
De onderzoeker interviewde enkele tientallen Japanners. Zo kwam hij te weten dat de meeste Amerikanen eenzaam zijn, terwijl Japanners hechte sociale banden onderhielden en elkaar steunden.
Mensen zijn groepsdieren, al zou je dat niet altijd zeggen met het individualisme.
Verbondenheid blijkt goed voor het hart. Een gezellig gezin dat iedere week naar de snackbar gaat, kan dus best gezonder zijn dat een koud gezin waar er elke dag vers en gezond wordt gekookt.
De verklaring van de onderzoekers was dat het beste geneesmiddel het gevoel was ergens bij te horen. Dat was nog belangrijker dan de voeding en voldoende lichaamsbeweging.
Zelfs ruim 650 mensen die een beroerte hadden gehad, zijn gevolgd. Degenen die in een sociaal isolement zaten, hadden twee keer zoveel kans om binnen vijf jaar opnieuw een beroerte te krijgen dan degenen met een sterk sociaal netwerk.
Een patiënt isoleren (bezoek weigeren) omdat hij te zwak zou zijn, zou wel eens heel gevaarlijk kunnen zijn. Natuurlijk moet iemand ook niet overvoerd worden door indrukken. Maar je kunt ook dichtbij iemand zijn, zonder dwingend contact te maken.
Vooral met jezelf bezig zijn, blijkt slecht voor je gezondheid.
Hoe vaker iemand het woord ‘ik’ of ‘mij’ gebruikt, hoe groter de kans om te overlijden aan een hartaanval.
Het onderzoek fascineerde me en choqueerde me ook. Ik wist wel dat mensen groepsdieren zijn en dat verbondenheid belangrijk is. Maar met mijn autisme ben ik op veel momenten graag alleen. Lekker in mijn eigen wereld of met verdiept in een project, zonder daarbij gestoord te worden.
Maar mensen die graag met rust gelaten worden, hoeven niet te wanhopen. Je kunt veel alleen zijn en het toch gezellig hebben, of je kunt je diep eenzaam voelen te midden van een groep mensen. Je kunt vereenzamen met veel contacten en je kunt je geliefd en onderdeel van een groep voelen, met enkele goede vrienden. Dat is mijn ervaring.
Zelfs ik heb soms behoefte aan gezelligheid of zelfs spontaniteit. In vrijheid verbonden, dat lijkt me een ideale situatie.
Aanhoudende stress is een van de belangrijkste oorzaken van allerlei ziekten. Stress ondermijnt het immuunsysteem. Alle energie gaat zitten in het afwenden van een dreigend gevaar. Het bloed gaat naar de organen die nodig zijn om in actie te komen, zoals het hart en de andere spieren. Voedsel wordt minder opgenomen, en het verwijderen van bacteriën en parasieten kan ook best even wachten.
Dat is nuttig bij acuut gevaar, maar veel mensen zitten voortdurend in de stress.
Wie een sterk sociaal netwerkt heeft, voelt zich veiliger en zekerder. Iemand met zelfvertrouwen kan de uitdagingen van het moderne leven (prestatiedruk, financiële zorgen etc.) beter aan.
Ook huisdieren hebben invloed op onze gezondheid.
Mensen met huisdieren komen minder vaak bij de dokter.
Wie samenleeft met een dier heeft minder kans op een hartaanval. Als hij lijdt aan een levensbedreigende ziekte, heeft hij bovendien meer kans om die te overleven.
Dieren hebben vaak een rustgevende werking en kalmeert de hartslag. Ook de bloeddruk daalt als deze te hoog was. Dieren geven onvoorwaardelijke liefde en bieden gezelschap. Zo verdrijven ze eenzaamheid.
Met de aanstaande bezuinigingsmaatregelen is het helemaal aan te raden om te investeren in een sociaal netwerk.
De overheid wil dat oude mensen opgevangen worden door hun familie en andere naasten. Veel bejaardentehuizen zijn gesloten of zullen worden gesloten. Wat ik daar van moeten denken, weet ik niet. In zo’n tehuis worden mensen vaak slecht behandeld (volgestopt met medicijnen vanwege een ‘depressie’, terwijl ze bijvoorbeeld in rouw zijn om hun overleden partner), dus het lijkt een mooie ontwikkeling als familie weer voor elkaar gaat zorgen.
Ik las wel dat ruim de helft van de mensen die hulp behoeven niet over een voldoende sociaal netwerk blijkt te beschikken. Dat zegt ook veel over de samenleving. Wordt er nog samen geleefd? Zelfs binnen een gezin leven veel mensen langs elkaar heen, heb ik meegemaakt.
Zullen de dreigende maatregelen ertoe leiden dat we teruggaan naar de essentie en naar waarden als ‘samen sterk’ en zorgzaamheid (waarden die met de opbouw na de Tweede Wereldoorlog sterk heersten), of is de mentaliteit van veel mensen teveel kapot gegaan?
Uiteindelijk is het de samenleving zelf, die weer leefbaar moet worden. Als mensen echt naar elkaar luisteren en uitgaan van wat de ander nodig heeft, kan er veel opgelost worden en is dure professionele zorg minder nodig.
Ik denk dat het leven zo bedoeld is, dat mensen elkaar steunen.
Ik las ook dat mensen met een laag inkomen, nauwelijks lijden onder hun financiële situatie, zolang ze gesteund worden door hun netwerk.
Zou dat ook verklaren waarom mensen die in krottenwijken wonen, zich zo goed lijken te redden? De kinderen lijken over het algemeen vrolijk en tevreden (zolang ze geen vreselijke dingen als oorlog meemaken), ze zijn blij met het weinige dat ze hebben.
Mensen kunnen bestand zijn tegen moeilijke omstandigheden, als ze het maar niet alleen hoeven te doen.
Een wijs Afrikaans gezegde is: It takes a whole village to raise a child
In andere artikels en boeken las ik, dat voor een baby liefde en aanraking minstens even belangrijk zijn als voeding.
Baby’s die alleen gevoed en verschoond worden en voor de rest geen aandacht krijgen, kunnen zelfs sterven. Of ze groeien op tot psychische wrakken, omdat ze geestelijke geen fundament hebben opgebouwd.
De hersenen ontwikkelen zich onder andere door ervaringen en interactie.
Psychische verwaarlozing is zelfs via een hersenscan aantoonbaar. Kinderen die liefde en aandacht krijgen, hebben grotere en beter ontwikkelde hersenen. De hersenen van verwaarloosde kinderen zijn kleiner en vertonen zelfs leemtes.
Zou dat verklaren waarom sommige mensen zo leeghoofdig zijn en niet in staat zijn om liefde te tonen?
Baby’s voelen zich compleet en thuis te midden van de ‘stam’, of het gezin. Zij kunnen in een draagdoek- of zak. Ze ervaren voortdurend de nabijheid, zonder dat de ouders continu met hun kind bezig hoeven te zijn. Zij (de ouders) hebben het grootste deel van de tijd hun handen vrij.
Vanuit deze veilige positie kunnen baby’s de omgeving waarnemen, waar ze later zelf deel aan kunnen nemen. Door de schommelende bewegingen (als de ouder in de weer is), kan het kind zijn eigen ritme vinden en valt ook makkelijker in slaap.
Relaties zijn dus belangrijk, of we dat nu leuk vinden of niet. De mensen om ons heen hebben invloed op ons geluk, ons succes en hoe we ons voelen.
In plaats van ons daar tegen af te zetten, kunnen we er het beste van maken.
Hoe beter we met andere mensen om kunnen gaan, hoe beter ons leven loopt.
Zelfstandigheid is heerlijk. Maar tot op zekere hoogte zijn we toch afhankelijk van elkaar. Je kunt er voor kiezen om je te omringen met mensen die bijdragen aan je levenskwaliteit. Op basis van wederkerigheid.
Je bestaande relaties verdiepen en openstaan voor nieuwe ontmoetingen.
Er zijn veel manieren om weer een samenleving te creëren die deze titel verdient.
Elkaar (vrienden, familie, maar ook minder bekenden) uitnodigen voor het eten. Een pan soep brengen bij een buur, vriend of familielid die ziek is.
Iedere dag een goed gesprek hebben met iemand (dat kan ook per telefoon).
Gezamenlijk een moestuin onderhouden. Bij toerbeurt de kinderen naar school brengen en de honden uitlaten. Op elkaars kinderen passen, zodat een commerciële opvang minder nodig is.
Elkaars talenten benutten. De ene kan bijvoorbeeld goed klussen, de ander is goed met het bedenken van ideeën. Weer een ander kan organiseren en plannen.
Meehelpen op scholen, bijvoorbeeld organiseren of als voorleesouder.
De handen ineen slaan om pesten en buitensluiten tegen te gaan. Iedereen hoort erbij en mag zijn zoals hij is.
Gezamenlijk de zorg dragen voor iemand, in plaats van die persoon naar een tehuis sturen.
Investeren in een stevig netwerk, zou je ook kunnen zien als een oudedagvoorziening.
Dit is een aantal voorbeelden. Je kunt er zelf misschien nog andere (betere) bij bedenken.
Als mensen aan een gezamenlijk doel werken, gaan hun hersengolven (blijkens onderzoek) zelfs op dezelfde golflengte zitten. Dat zorgt voor een gevoel van verbondenheid. Synergie heet dat met een mooi woord. Mensen bundelen hun krachten, ervaring en kennis en zo ontstaan er nieuwe initiatieven en inzichten.
Zou de Peergroup daarom zo belangrijk zijn voor veel kinderen, jongeren en volwassenen?
Ergens bij willen horen heeft niet alleen te maken met de mode, status of trends. Het is een oerinstinct. Het kan ons beschermen tegen de schadelijkste invloeden en de vreselijkste tegenslagen.
Onderdeel zijn van een groep is een elementaire behoefte, net als voldoende voeding en slaap. Het zit in onze natuur om deel uit te willen maken van iets dat groter is dan ons eigen ikje.
Bronnen: Medisch Dossier – Samen Sterk (De groep als medicijn, november 2014)
dier-en-natuur.infonu.nl – Het houden van huisdieren is goed voor je gezondheid
Op zoek naar het verloren geluk – Jean Liedloff.
Hersenscan verraadt verwaarlozing peuters – joop.nl (30 oktober 2012)
Comments are closed.